«Δέκα οι λόγοι για την φονική πυρκαγιά στο Μάτι»

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Τον δεκάλογο των συμπερασμάτων της για την καταστροφική πυρκαγιά στο Μάτι έδωσε στη δημοσιότητα η ερευνητική ομάδα του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών υπό τον καθηγητή Ευθύμη Λέκκα έπειτα από μια πρώτη ανάλυση των δεδομένων που συνέλεξε. Οπως επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, η μη έγκαιρη προειδοποίηση, γεγονός που συνετέλεσε στον μεγάλο αριθμό των θυμάτων, οφείλεται στην ταχύτατη πλευρική εξάπλωση της πυρκαγιάς.
Αναλυτικότερα:
1. Πρόκειται για χαρακτηριστική περίπτωση πυρκαγιάς σε ζώνη μίξης δασών - οικισμών (wildland urban interface - WUI), όπου καταγράφεται η υψηλότερη πιθανότητα ανθρώπινων απωλειών στον ελληνικό χώρο και παγκοσμίως. Ειδικά στον ελληνικό χώρο τέτοιες περιπτώσεις είναι πολυάριθμες.
2. Οι ισχυροί δυτικοί άνεμοι, ταχύτητας κατά θέσεις και κατά διαστήματα ακόμα και άνω των 90 χιλ. την ώρα, διαδραμάτισαν πολύ σημαντικό ρόλο στη γρήγορη μετάδοση της πυρκαγιάς προς τα χαμηλότερα υψόμετρα (downslope spread).
3. Η ταχύτατη πλευρική εξάπλωση της πυρκαγιάς, αποτέλεσε πιθανότατα τον κύριο λόγο για τη μη έγκαιρη προειδοποίηση, γεγονός που συντέλεσε στο μεγάλο αριθμό των θυμάτων.
4. Παρατηρήθηκε ότι επηρεάστηκαν κυρίως κατοικίες και κτήρια υπερυψωμένα ή με ορόφους, με μικρότερες καταγεγραμμένες ζημιές στα ισόγεια και στα υπόγεια, τυπικό δείγμα πυρκαγιάς κόμης.
5. Με βάση μαρτυρίες που αναλύονται αυτή τη στιγμή συστηματικά, προκύπτει ότι ο πληθυσμός που βρισκόταν κοντά στην παραλία, πληροφορήθηκε για την πυρκαγιά από άτομα που εκκένωναν το δυτικότερο τμήμα του οικισμού Μάτι, το οποίο είχε ήδη πληγεί και όχι με τη μορφή έγκαιρης προειδοποίησης από κάποιο φορέα. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι δόθηκε σχεδόν μηδενικός χρόνος προειδοποίησης και αντίδρασης.
6. Από την έρευνα πεδίου διαπιστώθηκαν αδυναμίες στην κατασκευή των οικιών με ευαίσθητα σημεία στη στέγη, τα κουφώματα και άλλα μέρη, τα οποία συνετέλεσαν στην καταστροφή τους. Η βελτίωσή τους πιθανόν να είχε θετικά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά στην τρωτότητά τους απέναντι σε πυρκαγιές.
7. Σημαντικός εκτιμάται ότι είναι ο ιδιαίτερος πολεοδομικός σχεδιασμός του οικισμού, ο οποίος ενέργησε ως «παγίδα» για τον πληθυσμό που προσπάθησε να εκκενώσει. Κάποια από τα σημαντικά χαρακτηριστικά του ήταν: οδοί μικρού πλάτους, πολυάριθμα αδιέξοδα, ιδιαίτερα επιμήκη οικοδομικά τετράγωνα, χωρίς δυνατότητα πλευρικής διαφυγής.
8. Με βάση μαρτυρίες που αναλύονται αυτή τη στιγμή συστηματικά, στις επιπτώσεις συνέβαλε η κυκλοφοριακή συμφόρηση, λόγω πανικού αλλά και η μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού (κατοίκων αλλά και επισκεπτών / τουριστών που πιθανόν δεν γνώριζαν τη γεωγραφία της περιοχής).
9. Η μορφολογία της ακτογραμμής έκανε δυσχερή την πρόβαση στην παραλία στα περισσότερα σημεία (κρημνώδεις ακτές), περιορισμένες οι προσβάσιμες παραλίες, τα οποία σε συνδυασμό με τη χαμηλή ορατότητα και την αποπνιχτική ατμόσφαιρα συντέλεσαν στον εγκλωβισμό.
10. Πιθανή απρόσμενη συμπεριφορά της πυρκαγιάς λόγω αλλαγής στον τύπο της βλάστησης. Η πυρκαγιά ξεκίνησε από περιοχές που είχαν καεί στο παρελθόν και μετέβη σε περιοχή που δεν είχε καεί πρόσφατα με υψηλή συγκέντρωση καύσιμης ύλης και επομένως η συμπεριφορά της έγινε κατά πολύ πιο εκρηκτική.

«Μάνδρα και Ραφήνα είναι οι ίδιες περιπτώσεις πολεοδομικής και χωροταξικής αυθαιρεσίας»

"Μάνδρα και Ραφήνα συνολικά είναι οι ίδιες περιπτώσεις πολεοδομικής και χωροταξικής αυθαιρεσίας, οι οποίες επλήγησαν από δύο διαφορετικά φαινόμενα, από τις πλημμύρες η Μάνδρα και από τις φωτιές η Ανατολική Αττική" τόνισε ο καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας στο Τμήμα Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας και της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας, Ευθύμιος Λέκκας, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων "Πρακτορείο 104,9 FM".
"Είναι δεδομένο ότι είχαμε να κάνουμε με ένα ακραίο φαινόμενο. Το θέμα είναι πώς το αντιμετωπίζουμε και πώς από την άλλη πλευρά διαχρονικά έγιναν εγκληματικές ενέργειες και διαδικασίες σε ό,τι αφορά το στήσιμο των οικισμών μας, το στήσιμο των πόλεων, γιατί εδώ έχουμε να κάνουμε με μία Μάνδρα" ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Λέκκας.
"Είναι οι επιπτώσεις και στις κατοικίες και στις υποδομές μεγάλες αλλά εκείνο που δημιουργεί τεράστια ανησυχία σ’ εμάς δεν είναι μόνο οι 1.500 κατασκευές που καταστράφηκαν, αυτές γίνονται με κάποιον τρόπο. Σ’ εμάς η μεγάλη πρόκληση είναι να διερευνήσουμε γιατί τόσοι άνθρωποι χάθηκαν σε μια τόσο μικρή πυρκαγιά, γιατί ήταν μικρή η πυρκαγιά από άποψη διαστάσεων. Είναι 100 φορές μικρότερη από την πυρκαγιά που είχε εκδηλωθεί στην Ηλεία το 2007" σημείωσε ο κ. Λέκκας.
"Κατά μήκος της διαδρομής της πυρκαγιάς [...] ήταν οι δρόμοι οι πολεοδομικοί, ήταν η ανάπτυξη των σπιτιών. Το έγκλημα που υπάρχει στην περιοχή που επλήγη ήταν ότι δεν υπήρχαν δίοδοι διαφυγής, δεν υπήρχαν εγκάρσιοι δρόμοι παρά μόνο δρόμοι- παγίδες. Κατά μήκος των δρόμων υπήρχαν αδιέξοδα είτε στην ακτογραμμή είτε σε άλλα σημεία και αυτό εγκλώβισε ουσιαστικά τους κατοίκους και είχαμε όλα αυτά τα θύματα" εξήγησε ο καθηγητής και πρόσθεσε πως "είναι δύσκολες οι στιγμές αλλά θέλει μεθοδικότητα και ψυχραιμία".
*Τη συνέντευξη πήραν η Σοφία Παπαδοπούλου και ο Κώστας Παπαδάκης